با منابع علوم غربه بیشتر آشنا شویم
کریم فیضی، وبلاگ علوم غریبه:
ملا احمد نراقی از علما متاخر است که در علوم غریبه و برخی از شاخه های آن تسلط دارد. می توان حدس زد که او وارث دانش های پدرش مولی مهدی نراقی باشد که صاحب مشکلات العلوم است.
از علامه احمد نراقی کتاب ارزشمند «خزاین» به یادگار مانده است که با تصحیح و تعلیق علامه حسن زاده آملی منتشر شده است. البته چاپ اخیر کتاب که ناشرش قیام است، بی اشکال نیست و سهوهایی در ان دیده می شود.
در مجموع می توان مرحوم علامه نراقی را شخصی مطلع دانست. اطلاعات او در زمینه نجوم بسیار خوب و بسیار ارزشمند و استثنایی است. او بیشتر قلم های غریب را می شناسد و در آنها کاملا تسلط دارد. این موضوع از «خزاین» آشکار است. او در موضعی از کتابش اشاره ای دارد به علوم خمسه محتجبه که با نام «کله سر« شهرت دارد. می گوید: بدانکه مراد از علوم خمسه محتجبه علومی است که اول هریک از حروف «کله» سر است .
اما کتاب های مشهور این این 5 فن از نظر حکیم نراقی به شرح زیر است:
--- در کیمیا: سبع و سبعین، نخب جابری، شذور الذهب، مکتسب، مکتسب، رسائل جلدکی، مجریطی و میزان الاشعار خالد بن ولید و طغرایی.
جالب است که نراقی سروده های مولانا و سلطان ولد(پدر مولانا) را داخل در منابع علم کیمیا می داند
--- در لیمیا: وجیزه اسکندری، مصحف هرمس الهرامسه، طلسمات طمطم هندی، والیس اسکندرانی، الهیاکل، و تماثیل ابی بکر بن علی.
--- هیمیا: شاملین شامل، کتاب سکاکی، قضالی (= غلط است، احتمالا غزالی)، سر المکتوم، رسایل هلالیه.
--- سیمیا: نوامیس افلاطون، مختصر جالینوس، عشر مقالات و کتب بلیانس.
---- ریمیا: رسائل خسروشاه سماوی، جبل ودکوکب (اسم مبهم است) و کتاب ابن عراقی و ...
در این میان، کتابهایی مثل سحر العیون ابی عبدالله مغربی که به «لباب» ابن الحلاج مشهور شده، شامل دو علم اخیر است و عیون الحقایق و ایضاح الطریق از مولفات ابوالقاسم سماوی با زوایدی جامع همه آنها محسوب می شود.
اما کتاب «اسرار قاسمی » اعتبار چندانی ندارد به دلیل ادعای برخی از غرایب. نراقی می فرماید: امروز این کتاب در نزد عامه به کذ و عدم اعتبار مشهور است و سبب آن تصریح به بسیاری از غرایب است که در نظرها بعید می نماید.
علاوه بر این، برخی از نسخه های کتاب محتاج عزایم و اسما و دعوات و امثال اینهاست که نوشتن آن به قلم خاص و وقت مخصوص احتیاج دارد و محتاج اجازه استاد کامل است و بیشتر آنها دارای زمان نجومی مخصوصی است که علمش را هر کسی ندارد.
تکمله: برخی از خوانندگان نظر ما را درباره کتاب «کله سر» تالیف آقای ارسلان کشوری جویا شده اند. انشا الله در پست های بعدی درباره این کتاب صحبت خواهیم کرد.
